Jacques Lacan, “Dick” vakası üzerinden bir yorumda bulunur: “Genellikle, özne, ilkel kimlik nesneleri için, dünyasını çeşitlendiren bir dizi imgesel eşdeğer bulur – belirli nesnelerle kimlik kurar, bu kimlikleri geri çeker, başkalarıyla yeniden oluşturur, vb… Her seferinde anksiyete, belirleyici bir kimliği, yani gerçeğin sabitlenmesini engeller.”
Lacan, öznenin (bireyin) gelişim sürecinde ilk başta kullandığı kimlik nesnelerinin nasıl işlediğini açıklıyor. “İlkel kimlik nesneleri” terimi, kişinin erken çocukluk döneminde kendilik algısını ve kimliğini oluştururken kullandığı ilk nesneleri ifade eder. Bu nesneler genellikle bebeğin çevresindeki ilk bakım veren kişileri (örneğin, annesi, babası) ve onlarla ilişkili nesneleri (örneğin, oyuncakları, battaniyeleri) kapsar.
Örneğin, bir bebek, annesiyle olan ilişkisini bir ilkel kimlik nesnesi olarak kullanabilir. Bebek, annesiyle kurduğu bu bağı, dünyasını çeşitlendirmek ve kendini tanımlamak için kullanır. Bebek, zaman içinde bu bağı geri çekebilir ve başka nesnelerle (örneğin, babası veya bir oyuncağı) yeniden kimlik kurabilir.
Aşama olarak şöyle düşünebiliriz:
- İlk Kimlik Kurma: Bebek, annesiyle güçlü bir bağ kurar ve annesi onun için bir güven ve rahatlık kaynağı olur. Bu bağ, bebeğin ilk kimlik nesnesidir.
- Kimlik Geri Çekme: Bebek, annesiyle olan bağı geri çekebilir ve bu bağı bir süreliğine zayıflatabilir. Örneğin, annesi kısa bir süreliğine odadan ayrıldığında, bebek bu bağı geri çeker.
- Yeni Kimlik Oluşturma: Bebek, babasıyla veya sevdiği bir oyuncakla yeni bir kimlik bağı kurabilir. Bu yeni kimlik bağı, bebeğin dünyasını çeşitlendirir ve ona yeni bir güven ve rahatlık kaynağı sağlar.
Bu süreçte, bebek farklı nesnelerle kimlik kurar ve bu kimlikleri geri çekip yeniden oluşturur. Bu, bebeğin dünyasını ve kendilik algısını sürekli olarak yeniden şekillendiren dinamik bir süreçtir.
Diğer cümle yani, “Her seferinde anksiyete, belirleyici bir kimliği, yani gerçeğin sabitlenmesini engeller.” ise şöyle izah edilebilir: Lacan, anksiyetenin (kaygının) öznenin (bireyin) belirli ve sabit bir kimlik oluşturmasını nasıl engellediğini açıklıyor. Anksiyete, bireyin sürekli olarak kimlik ve gerçeklik algısını sorgulamasına ve değiştirmesine neden olur.
Örneğin, bir çocuk, okulda yeni arkadaşlar edinmeye çalışırken anksiyete yaşayabilir. Bu durumda, çocuğun belirli bir kimlik oluşturması ve bu kimliği sabitlemesi zorlaşır.
- Yeni Ortam: Çocuk, yeni bir okula başladığında farklı sosyal gruplarla karşılaşır ve bu gruplarla nasıl etkileşime gireceği konusunda belirsizlik yaşar. Bu belirsizlik anksiyeteye neden olur.
- Kimlik Arayışı: Çocuk, bu yeni ortamda kendini tanımlamak ve kabul görmek için çeşitli kimlikler dener. Örneğin, bazı gruplarla arkadaşlık kurmaya çalışır ve onların ilgilerini paylaşır.
- Anksiyete ve Kimlik Değişimi: Çocuk, hangi grubun kendisi için uygun olduğunu belirlemeye çalışırken anksiyete yaşar. Bu anksiyete, çocuğun belirli bir kimliği sabitlemesini engeller. Örneğin, bir grup tarafından reddedilirse, kimliğini geri çekip başka bir grupla yeni bir kimlik oluşturur.
Bu süreçte, anksiyete, çocuğun belirli ve sabit bir kimlik oluşturmasını sürekli olarak engeller. Çocuk, farklı sosyal gruplarla etkileşimde bulunurken sürekli olarak kimlik ve gerçeklik algısını yeniden şekillendirir. Anksiyete, bu değişimlerin ve kimlik arayışının tetikleyicisidir.
Peki bu kimlikler ne olabilir?
Bu kimlikler, bireyin kendini farklı bağlamlarda nasıl tanımladığı ve algıladığıyla ilgilidir. Farklı sosyal, kültürel ve kişisel etkileşimlerle oluşan bu kimlikler, bireyin benlik algısını ve sosyal ilişkilerini şekillendirir. Arkadaşlık Kimliği (lider, destekleyici arkadaş, mizah kaynağı vs.), Kültürel Kimlik (Türk, Kürt, Amerikalı vb.) Cinsel Kimlik (kadın, erkek, eşcinsel, heteroseksüel gibi), Kişisel Kimlik (sanatçı ruhlu, bilim meraklısı, doğa sever vb.)
Elbette bu kimlikler yalnızca bunlarla sınırlı değildir aksine bunlar yalnızca örnek teşkil etmektedir. İlkokuldayken kollar vardı, İzci, Kızılay, Kütüphane vs. Öznenin kendisini bu tarz kollara dahil etmesini düşünebiliriz.